Powieść-idylla, nagrodzona Rosyjskim Bookerem Dziesięciolecia, jest nostalgicznym wspomnieniem prawdziwej Rosji sprzed rewolucji bolszewickiej, która zniszczyła kraj wraz z jego dorobkiem kulturalnym, naukowym i duchowym. Autor, za pośrednictwem narratora w trzeciej osobie, który czasami płynnie przechodzi w narrację w pierwszej osobie, przywołuje życie rosyjskiej inteligencji i arystokracji, nazywanej w książce „białą kością”. Rodzina Czudakowów (w książce Sawwinów-Strieomouchowów) należała do tzw. spec przesiedleńców z połowy XX wieku, mieszkających w małym miasteczku w Kazachstanie - Czebaczyńsku (dzisiejszy Szczczuczyńsk). Książka jest opowieścią o pięknie życia z zgodzie z naturą, o radzeniu sobie w ekstremalnych warunkach zesłania, a jednocześnie o sile ludzkiego ducha i serca.

Artykuły dr. Rafała Łatki, pomieszczone w niniejszym zbiorze, ukazują historię Kościoła katolickiego w ostatniej dekadzie „ludowej” Polski. Spojrzenie na lata 80. z kilku perspektyw przybliża nas do pełnego poznania dziejów PRL i opisania panującego wówczas systemu totalitarnego. Dzięki badaniom prowadzonym w aktach partyjnych, dokumentach bezpieki i archiwach kościelnych zyskujemy zróżnicowany obraz sytuacji Kościoła i dążeń władzy w schyłkowych latach komunistycznego reżimu. Dr hab. Filip Musiał prof. AI

Lektura najnowszej książki Michalkiewicza może porazić bezwzględnym obnażeniem mechanizmów rządzących polską polityką, gospodarką i życiem publicznym. Michalkiewicz konsekwentnie i logicznie udowadnia swoją tezę, że Polska jest areną rozgrywek służb specjalnych, czyli razwiedki, z różnych krajów: od Rosji (przedtem ZSRR), przez Niemcy, Izrael, aż do USA. W zależności od sytuacji politycznej na świecie, Polska przechodzi „z rąk do rąk” różnych służb. Rodzima razwiedka, kiedyś wiernie służąca Związkowi Sowieckiemu, po układach okrągłego stołu ochoczo przewerbowała się do agentury amerykańskiej. Przy czym, jak zauważa autor, nieważne jest, komu się służy, najważniejsze jest „pełne koryto”...

W świetle dokumentów, wysprzątanych przez generałową Kiszczakową spod łóżka zmarłego męża, dotąd pozostających „w dyspozycji naczelnego dowództwa”, aż strach pomyśleć, co mogło być celem „pokojowej rewolucji »Solidarności«”, więc na wszelki wypadek lepiej jej nie kończyć... Zakończmy ją więc, jak poprzednie pokojowe rewolucje - zmianą mord przy korycie, zmianą stosunków własnościowych we wszystkich tych centrach, które zależą od decyzji politycznej. Ponieważ zaś takich miejsc jest w naszym politycznym kapitalizmie coraz więcej, śmiało możemy powiedzieć, że od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy dawnych „właścicieli” stanie się „własnością”. Taka rewolucja zadowoli prawie wszystkich, nawet właścicieli zmienionych we własność, a jak nie, to im „się przetłumaczy” i zrozumieją, co jest dla nich dobre. Prawdziwa rewolucja, która zmieniałaby metasystem, lub choćby go nieznacznie korygowała, nie jest możliwa bez zezwolenia Standard & Poor’s... Póki co zatem, zadowalajmy się taką rewolucją, jaka jest możliwa, cieszmy się choć delikatnym pogwałceniem jedynej, prawdziwej zasady konstytucji III RP, którą nasz Autor ujawnia w słowach: „Wy nie ruszacie naszych, my nie ruszamy waszych”. I czytajmy Michalkiewicza, bo jest on jednym z nielicznych w Polsce autorów, dzięki którym odnajdujemy się czasami głupsi, niż nam się wydawało, ale i możemy stać się mądrzejsi, niż nam by się zamarzyło…

Podobno teoria spiskowa nie istnieje, ale jednak spiski się zdarzały. Twierdzenie autora, że "od 1944 Polską rządzi kurwa i złodziej" znajduje liczne dowody w rzeczywistości, jak nasz kraj został przehandlowany, dosłownie i w przenośni. Jak się okazuje, nie ma znaczenia, pod jaką flagą to się odbywa, czy sowiecką, czy unijną. Koronnym przykładem jest układ „okrągłego stołu”, ale nie tylko. Michalkiewicz sięga po wydarzenia najświeższe, np. wciągania Polski w konflikt ukraiński, przy okazji którego przytacza przykład Georga Sorosa, który w Majdan „zainwestował” 20 milionów dolarów…

Wyobraźnia zbiorowa narodu zależy od jego znajomości historii. Jest ona przez wieki kształtowana z pokolenia na pokolenie. Bez historii nie da się zrozumieć współczesnych dziejów narodu. Podobnie nie można pojąć stosunków między narodami, bez wglądu w ich historię. Dlatego istotne jest, aby każdy naród znał swoją własną historię, chociaż nie zawsze tak jest. Niniejsza publikacja jest próbą opracowania na podstawie źródeł historycznych i li­terackich martyrologii Polaków na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej, spowodowanej zbrodniczą działalnością ukraińskich nacjonalistów. Stąd wziął się tytuł opracowania: Gol­gota Polaków na Kresach. Realia i literatura piękna. Należy on do tzw. „tematów trudnych”. Z różnych powodów jest bowiem rzadko podejmowany, a nawet często tłamszony. Między innymi dlatego, iż jest on uznany za niepoprawny politycznie. Wielu badaczy nie chce go realizować, gdyż zmierzając do prawdy o ludobójstwie, może narazić się władzom, części elit i innym środowiskom. To są główne powody omijania tematów niewygodnych dla władz III Rzeczypospolitej. Temu zagadnieniu, które sięga rozmiarów hekatomby, poświę­cona jest niniejsza publikacja. Traktuje ona o traumatycznych wydarzeniach, jakie określa się słowem genocidum atrox. Miały one miejsce na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej w okresie II wojny światowej. Ten tragiczny fenomen znalazł odzwierciedlenie na kartach historii. Czerpie z niego inspiracje także literatura piękna, zwana kresową. Analizując utwory literackie, pomijano ich walory artystyczne, koncentrując się przede wszystkim na historii i istocie zjawisk, i procesów społecznych. W związku z tym została podjęta próba porównania rzeczywistości historycznej z li­teracką. Stąd temat brzmi: Golgota Polaków na Kresach. Realia i literatura. Jest aktualny i nieomal dziewiczy, nie zajmowano się nim bowiem w okresie rządów komunistycznych. O ukazanie tragicznej historii nie zadbały również władze ani elity opiniotwórcze III Rze­czypospolitej. Nadal nie upominają się one o prawdę dotyczącą dziejów narodu i nie dążą do potępienia zbrodni dokonanej przez ukraińskie siły nacjonalistyczne. Ukraina zaś glo­ryfikuje morderców bezbronnej, cywilnej ludności polskiej, stawiając im niemal w każdym miejscu „spiżowe” pomniki, co skutkuje tym, iż kaci są uważani są za herosów, a prawdziwi bohaterowie pozostają nieznani. Dlatego istotne jest, aby o ludobójstwie Polaków z rąk ukra­ińskich nacjonalistów pisać i mówić jak najwięcej, z różnych perspektyw, aby naród polski znał własną historię, a Polacy oczyścili z zakłamania swą świadomość i tożsamość narodową. Niniejsza książka stawia sobie za zadanie odpowiedź na pytanie, jak wyglądała Golgo­ta Polaków w świetle realiów, czyli faktów historycznych i literatury pięknej. W tym celu w pracy zebrano i odtworzono na podstawie realiów i tekstów literackich obraz zmagań społeczeństwa polskiego na Kresach południowo–wschodnich ze skutkami ideologii ukra­ińskiego nacjonalizmu.